Viêm đường hô hấp là những bệnh phổ biến có thể xảy ra ở bất cứ lứa tuổi nào, cả trẻ em và người lớn tuổi. Ở nước ta, các bệnh lý về viêm đường hô hấp thường xuất hiện nhiều khi thời tiết giao mùa, nhất là ở trẻ nhỏ và người có sức đề kháng kém.
1. Viêm đường hô hấp và nguyên nhân gây bệnh
Viêm đường hô hấp là căn bệnh do nhiễm trùng hoặc virus gây ra ảnh hưởng đến khả năng hô hấp của người bệnh. Bệnh có thể xảy ra ở nhiều cơ quan hô hấp như: mũi, xoang, thanh quản, hầu – họng, khí quản, phế quản, các phế nang, tiểu phế quản,…
Ở nước ta, viêm đường hô hấp thường xảy ra vào thời điểm giao mùa và có thể thành dịch tại một khu vực, nguyên nhân bao gồm:
1.1. Thay đổi khí hậu
Khi thời tiết giao mùa, nhiệt độ thay đổi thất thường khi từ nóng chuyển sang lạnh hoặc từ nắng sang mưa trong ngày khiến cơ thể không kịp thích ứng. Hệ miễn dịch vì vậy cũng bị suy yếu hơn, dẫn đến virus hoặc vi khuẩn gây bệnh dễ xâm nhập gây bệnh.
Hơn nữa, thời tiết giao mùa cũng là điều kiện thuận lợi để virus gây bệnh dễ phát triển và lan truyền qua không khí khi con người hít thở.
1.2. Virus
Hầu hết trường hợp viêm đường hô hấp do virus cúm, chúng phát triển mạnh hơn vào mùa lạnh so với mùa nóng. Số ít trường hợp viêm đường hô hấp do vi khuẩn song bệnh thường nặng và kéo dài dai dẳng hơn.
1.3. Không gian kín, kém lưu thông
Khi thời tiết lạnh, mọi người có xu hướng ít di chuyển ra ngoài hơn, không gian trong phòng ngủ, phòng làm việc,… cũng dễ bị tù túng do đóng kín các cửa tránh không khí lạnh xâm nhập. Đây là điều kiện thuận lợi để tác nhân xâm nhập gây bệnh cũng như lây lan từ người bệnh sang người lành.
1.4. Số giờ nắng ít
Nhờ có ánh nắng mặt trời tiêu diệt và làm chậm sự phát triển của vi sinh vật mà con người có thể tồn tại. Vào mùa lạnh, số giờ nắng ít hơn hoặc thậm chí không xuất hiện trong cả ngày là điều kiện để vi sinh vật phát triển mạnh. Đây cũng là lí do khiến bạn dễ mắc viêm đường hô hấp hơn khi thời tiết lạnh, ẩm, mưa nhiều.
Tùy vào bệnh viêm đường hô hấp và mức độ khác nhau mà triệu chứng bệnh cũng xuất hiện khác nhau. Song những triệu chứng bệnh sau thường xuất hiện bao gồm: ho, đau ngứa cổ họng, tắc nghẽn ở phổi và xoang mũi, cơ thể mệt mỏi, sốt cao, đau nhức toàn thân,…
2. Những bệnh viêm đường hô hấp thường gặp
Những bệnh viêm đường hô hấp thường gặp ở nước ta, đặc biệt vào mùa lạnh bao gồm:
2.1. Cảm cúm
Cảm cúm do virus cúm gây ra, thực tế các nhà khoa học đã xác định được rất nhiều loại virus cúm với khả năng lây lan và gây bệnh khác nhau. Nhìn chung, virus cúm đều có khả năng lây nhiễm và lây truyền rất cao, có thể tạo thành dịch theo mùa.
Ở người có sức đề kháng bình thường, cảm cúm thường tiến triển trong khoảng 2 – 7 ngày, sau đó triệu chứng giảm dần đến khi biến mất khi hệ miễn dịch đã kiểm soát được virus gây bệnh. Ở trẻ nhỏ, bệnh có thể kéo dài lâu hơn do sức đề kháng của trẻ yếu.
Triệu chứng cảm cúm khá điển hình bao gồm:
- Sốt, đau đầu, đau cơ, sổ mũi, mệt mỏi, ho, đau họng,…
- Buồn nôn, tiêu chảy, nôn mửa thường xuất hiện ở trẻ em.
2.2. Bệnh viêm xoang
Xoang bao gồm các hốc rỗng chứa đầy không khí, được phủ bằng lớp niêm mạc là mô mềm. Theo vị trí, xoang được chia thành 4 loại với 4 bệnh viêm xoang tương ứng gồm: xoang trán, xoang bướm, xoang hàm, xoang sàng.
Viêm xoang xảy ra khi lớp niêm mạc lót trong lòng các xoang bị vi khuẩn, virus tấn công hoặc do dị ứng dẫn đến phù nề, sưng viêm, tích tụ dịch mủ và chất nhầy. Viêm xoang cấp tính thường không kéo dài, song nếu không điều trị và phòng ngừa tốt có thể gây viêm xoang mạn tính ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người bệnh.
Triệu chứng của viêm xoang bao gồm: sốt, đau nhức tại vị trí xoang viêm, chảy dịch, nghẹt mũi, điếc mũi,… Những triệu chứng này khá giống với viêm đường hô hấp thông thường nên thường chỉ phát hiện khi bệnh vào giai đoạn nặng hoặc kéo dài.
Viêm xoang là bệnh khó điều trị dứt điểm, người bệnh cần tuân thủ quy trình, thời gian điều trị của bác sĩ cùng với phòng ngừa bệnh, bảo vệ tốt hệ hô hấp.
2.3. Viêm thanh quản
Viêm thanh quản cũng là bệnh viêm đường hô hấp thường gặp, nguyên nhân có thể do virus, vi khuẩn hoặc nấm. Bệnh có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng ở độ tuổi nào, triệu chứng bệnh ở trẻ em và người lớn tuổi cũng khác nhau.
Trẻ nhỏ bị viêm thanh quản thường có triệu chứng: sốt nhẹ đến sốt cao, khàn tiếng, khóc khàn, ho, thở rít,… Triệu chứng sẽ nặng dần về ban đêm.
Viêm thanh quản ở người lớn gây ra những biểu hiện như: cơ thể mệt mỏi, gai rét, ớn lạnh, sốt nhẹ, mất tiếng hoặc khàn tiếng, đau họng, nuốt đau,…
Các bệnh viêm đường hô hấp trên thường gặp hơn so với viêm đường hô hấp dưới do những cơ quan này tiếp xúc trực tiếp với không khí hít thở và dễ bị tác nhân gây bệnh tấn công. Ngoài các bệnh viêm đường hô hấp trên thường gặp trên, một số bệnh viêm đường hô hấp dưới cũng khá phổ biến như: viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi,…
3. Cách phòng ngừa các bệnh lý viêm đường hô hấp
Để tránh nhiễm virus cúm và các virus gây bệnh viêm đường hô hấp, tiêm phòng vắc xin là biện pháp hiệu quả song cần tiêm chủ động hàng năm để cập nhật các chủng virus bệnh mới. Vắc xin chỉ giúp cơ thể tạo miễn dịch với các loại virus phổ biến, nếu nhiễm tác nhân gây bệnh khác bạn vẫn có thể mắc bệnh.
Ngoài ra, hãy áp dụng các biện pháp sau để ngăn ngừa viêm đường hô hấp xuất hiện:
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, dùng nước muối súc họng hàng ngày.
- Hạn chế dùng tay chạm lên mặt, miệng, mũi,… để tránh lây nhiễm tác nhân gây bệnh.
- Bỏ thói quen hút thuốc lá, tránh xa khói thuốc lá để bảo vệ hệ hô hấp khỏe mạnh.
Dù viêm đường hô hấp thường không nguy hiểm song không nên chủ quan khi mắc bệnh, cần nghỉ ngơi và điều trị tích cực để sức khỏe phục hồi nhanh chóng. Nếu không điều trị tốt, viêm đường hô hấp có thể trở thành mạn tính kéo dài, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và khiến việc điều trị khó khăn hơn.
