Khi nhắc đến viêm gan A, nhiều người thường phớt lờ, cho rằng căn bệnh này không nguy hiểm. Nhưng thực tế bệnh viêm gan A có thể gây mệt mỏi, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống khi mắc phải, chưa kể còn tiềm ẩn những rủi ro về tính mạng. Tham khảo những chia sẻ trong bài viết dưới đây để hiểu hơn về căn bệnh này.
Viêm gan A là gì?
Viêm gan A (viêm gan siêu vi A) là bệnh nhiễm trùng gan cấp tính do virus viêm gan A (Hepatitis A Virus – HAV) gây ra. Bệnh lây nhiễm chủ yếu qua đường tiêu hóa (đường phân – miệng). Virus viêm gan A thường không gây nguy hiểm, hầu hết người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn sau vài tháng nhiễm bệnh. Tuy nhiên, cũng có một số ít trường hợp bệnh bùng phát gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy nhược cơ thể, suy gan cấp tính và dẫn đến tử vong.
Viêm gan A là căn bệnh do Hepatitis A Virus gây ra
Triệu chứng viêm gan A không nên bỏ qua
Các triệu chứng của viêm gan A thường xuất hiện đột ngột sau khi người bệnh nhiễm virus 14 – 28 ngày, nhưng không phải người bệnh nào cũng xuất hiện triệu chứng bệnh. Ngoài ra, dấu hiệu viêm gan A thường không rõ ràng nên rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Tuy nhiên, nếu để ý quan sát người bệnh sẽ thấy một số dấu hiệu viêm gan A thông qua những thay đổi của cơ thể như:
- Thường xuyên mệt mỏi: Khi bị bệnh viêm gan A, hoạt động gan sẽ kém đi, các chất độc có hại không được đào thải đúng cách khiến người bệnh có cảm giác mệt mỏi, khó chịu trong người.
- Rối loạn tiêu hóa: Gan là một trong những bộ phận tham gia vào quá trình tiêu hóa thức ăn, sự xâm nhập của virus viêm gan A có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa, dẫn đến tình trạng chán ăn, buồn nôn và nôn, tiêu chảy, táo bón, đau bụng nhẹ ở vùng bên phải xương sườn.
- Sốt nhẹ: Nếu bạn thường xuyên bị sốt nhẹ và kéo dài vào một khung giờ cố định, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám, kiểm tra xem mình có đang bị viêm gan A không.
- Vàng da, vàng mắt: Tình trạng này xảy ra khi lượng bilirubin trong máu tăng cao, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh mà da sẽ có màu vàng nhạt hoặc đậm.
- Nước tiểu có màu vàng: Lượng albumin cũng được đào thải qua thận nên khi quan sát thấy nước tiểu sẫm màu thì nên cân nhắc kiểm tra bệnh viêm gan ngay để hỗ trợ cải thiện bệnh sớm.
- Đau cơ, khớp: Triệu chứng này thường ít gặp (chỉ chiếm khoảng 10%) nhưng là dấu hiệu cho thấy bệnh đã diễn biến nặng, cần thăm khám và điều trị kịp thời.
Vàng da một trong những dấu hiệu viêm gan A
Nguyên nhân viêm gan A
Nguyên nhân gây viêm gan A là do virus viêm gan A (HAV) xâm nhập vào tế bào gan và gây viêm. Loại virus này được tìm thấy trong phân, nước tiểu và nước bọt của người bệnh. Sau khi các chất thải này ra ngoài môi trường sẽ phát tán virus rộng rãi, lây lan cho nhiều đối tượng. Ngoài ra, virus viêm gan A còn tồn tại trong thức ăn, nước uống, vật dụng sinh hoạt cá nhân, đồ dùng gia đình, môi trường đất và nước,… Khi chúng ta ăn các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc sử dụng đồ dùng mang virus HAV sẽ bị nhiễm bệnh.
Virus viêm gan A là loại virus hoạt động tương đối mạnh, nó có thể tồn tại ở môi trường ngoài cơ thể trong nhiều tháng nếu điều kiện tốt. Do đó, những khu vực ô nhiễm, điều kiện vệ sinh kém, thiếu nước sạch bệnh rất dễ bùng phát thành dịch.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm gan A
Bất kì ai trong chúng ta cũng có nguy cơ mắc bệnh viêm gan A. Tuy nhiên, nếu có một trong số các yếu tố dưới đây, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên.
- Sinh sống, làm việc ở những nơi môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, thiếu nước sạch.
- Du lịch đến khu vực có tỷ lệ người mắc bệnh viêm gan A cao.
- Sống chung nhà, sử dụng chung các đồ dùng sinh hoạt cá nhân, đồ dùng gia đình với người mắc bệnh viêm gan A.
- Quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt quan hệ đồng tính nam qua đường miệng, hậu môn.
- Thói quen ăn uống chung, ăn uống hàng quán vỉa hè nơi không đảm bảo vệ sinh.
- Ăn sống các loại động vật có vỏ như tôm, cua, sò ốc và các loại rau nuôi trồng, khai thác từ nguồn nước ô nhiễm.
- Trực tiếp chăm sóc cho người bệnh viêm gan A.
Biến chứng của bệnh viêm gan A
Viêm gan A có nguy hiểm không, bệnh gây biến chứng gì cho sức khỏe là mối bận tâm của hầu hết người bệnh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), không giống như viêm gan B và C, viêm gan A không gây tổn thương lâu dài và phát triển thành viêm gan mãn tính. Trong hầu hết các trường hợp, người bệnh có thể phục hồi hoàn toàn sau 1 – 2 tháng điều trị.
Tuy nhiên, vẫn có một số ít trường hợp viêm gan A có thể gây ra biến chứng suy gan cấp tính. Biến chứng này thường xảy ra ở những người lớn tuổi, có tiền sử mắc bệnh liên quan đến gan, hệ thống miễn dịch suy yếu. Người bệnh suy gan cấp tính cần nhập viện ngay để theo dõi điều trị, tránh tình trạng bệnh chuyển sang mãn tính, thậm chí gây tử vong.
Một số ít trường hợp viêm gan A có thể dẫn đến suy gan cấp tính
Con đường lây nhiễm viêm gan A
Bệnh viêm gan A có thể lây truyền qua các con đường:
Đường tiêu hóa (đường phân – miệng): Đây là con đường lây lan chủ yếu của bệnh. Bệnh lây trực tiếp từ người bệnh sang người lành qua thức ăn hoặc nước uống có chứa virus viêm A. Ngoài ra, sử dụng chung đồ sinh hoạt cá nhân hoặc tiếp xúc gần với người mắc bệnh viêm gan A cũng có thể bị lây nhiễm bệnh.
Đường tình dục: Virus viêm gan A có thể lây nhiễm qua đường tình dục khi quan hệ qua đường miệng – hậu môn với người nhiễm bệnh.
Đường máu (truyền máu): Khả năng lây lan qua đường này thường rất thấp và hiếm gặp vì có rất ít virus viêm gan A tồn tại trong máu người bệnh
Chẩn đoán viêm gan A
Hiện nay, để có thể chẩn đoán viêm gan A một cách chính xác, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định người bệnh thực hiện xét nghiệm máu để phát hiện các kháng thể đặc hiệu của HAV trong máu. Khi nhiễm virus HAV cơ thể người bệnh sẽ tạo ra kháng thể IgM (Anti HAV-IgM) và kháng thể IgG (Anti HAV-IgG) để chống lại virus này.
Xét nghiệm kháng thể IgM (Anti HAV-IgM): Nếu kết quả xét nghiệm dương tính (kháng thể IgM có hiện diện trong huyết tương), cho thấy người bệnh đang nhiễm hoặc nhiễm virus viêm gan A trong thời gian gần đây. Kháng thể IgM thường xuất hiện sớm sau khi người bệnh có các biểu hiện lâm sàng và đạt đỉnh sau 60 – 90 ngày nhiễm virus. Thông thường, sau nhiễm virus 3 – 6 tháng, kháng thể này sẽ biến mất.
Xét nghiệm kháng thể IgG (Anti HAV-IgG): Nếu hiện diện kháng thể IgG trong máu, người bệnh có thể đã từng nhiễm virus viêm gan A nhiều năm trước đó hoặc đang nhiễm trong thời gian gần đây. Kháng thể IgG thường xuất hiện sau khi kháng thể IgM biến mất và tồn tại trong máu để bảo vệ cơ thể. Ngoài ra, nếu bạn từng tiêm phòng vacxin viêm gan A khi xét nghiệm cho kết quả dương tính với kháng thể này có nghĩa vacxin có hiệu quả.
Ngoài xét nghiệm kiểm tra kháng thể, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh kiểm tra nồng độ bilirubin máu, chức năng gan để xác định mức độ tổn thương và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.
Xét nghiệm kiểm tra kháng thể HAV trong máu là cách giúp chẩn đoán viêm gan A chuẩn xác nhất hiện nay
Bệnh viêm gan A có chữa được không?
Mặc dù viêm gan A là một trong những loại viêm gan siêu vi phổ biến trên thế giới, bệnh rất dễ lây lan nhưng không phải là bệnh nhiễm trùng lâu dài. Bệnh có được hỗ trợ cải thiện hiệu quả hay không phụ thuộc vào sức khỏe, ý thức chăm sóc, tăng cường sức đề kháng và khả năng chống độc cho gan của bạn.
Điều trị viêm gan A như thế nào?
Hiện nay, y học hiện đại vẫn chưa tìm ra phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh viêm gan A. Việc điều trị bệnh chủ yếu tập trung làm thuyên giảm các triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra. Thông thường, sau một thời gian nhiễm bệnh cơ thể sẽ tự đào thải virus viêm gan A, người bệnh có thể khỏi bệnh và phục hồi mà không cần điều trị.
Hỗ trợ cải thiện tại nhà bằng cách thay đổi thói quen sinh hoạt chính là lời khuyên tốt nhất cho người bệnh viêm gan A. Cụ thể:
- Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể: Khi mắc bệnh viêm gan A, người bệnh có thể thấy bị chán ăn, ăn không ngon, buồn nôn. Tuy nhiên, để đảm bảo sức khỏe, giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục, bạn cần cố gắng ăn uống, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể. Nên chọn các loại thực phẩm giàu protein, lượng calo cao để ăn, có thể uống nước ép trái cây hoặc sữa thay cho nước lọc.
- Ăn nhiều bữa nhỏ: Chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ, ăn nhiều lần trong ngày thay vì 3 bữa chính để giúp việc tiêu hóa trở nên dễ dàng hơn, đồng thời giảm cảm giác khó chịu. Tuyệt đối không được bỏ bữa để cơ thể và gan có đủ năng lượng chống chọi với bệnh và thực hiện các hoạt động sống.
- Nghỉ ngơi: Người bệnh viêm gan A thường cảm thấy mệt mỏi, cơ thể suy nhược. Do đó, nên tránh làm việc mất sức, ngủ đủ 7 – 9 tiếng mỗi ngày, tập trung nghỉ ngơi cho đến khi cảm thấy cơ thể tốt hơn.
- Tránh uống rượu và sử dụng thuốc cẩn thận: Thời điểm nhiễm virus viêm gan A, lá gan của bạn sẽ yếu hơn bình thường, việc sử dụng rượu bia và thuốc bừa bãi có thể gây tổn thương gan, khiến bệnh lâu khỏi. Chính vì vậy, bạn cần tránh rượu và thông báo với bác sĩ về tất cả các loại thuốc mà bạn đang sử dụng (nếu có) để được tư vấn có nên tiếp tục sử dụng hay không.
Tránh xa rượu bia khi bị viêm gan A nếu không muốn bệnh trở nặng và lâu khỏi
Kiểm soát tế bào Kupffer giúp giảm tác hại viêm gan A
Theo các chuyên gia, để phòng ngừa và cải thiện viêm gan A một cách hiệu quả, ngoài việc quan tâm đến chế độ ăn uống, người bệnh nên chủ động tăng cường khả năng chống độc, bảo vệ gan trước các tác nhân gây bệnh bằng cách bổ sung các tinh chất quý đã được khoa học chứng minh giúp kiểm soát tế bào Kupffer (đại thực bào thường trú ở gan) không hoạt động quá mức và tăng cường hoạt động của tế bào, bảo vệ và tái tạo cấu trúc gan.
Các nghiên cứu cho thấy, tế bào Kupffer khi bị kích hoạt quá mức bởi các chất độc hại như thực phẩm nhiễm độc, rượu bia, virus, vi khuẩn, thuốc cải thiện,… sẽ phóng thích hàng loạt các chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Interleukin,… làm tổn thương tế bào gan, khiến gan nhanh chóng suy yếu, dẫn đến các bệnh lý gan nguy hiểm như viêm gan, xơ gan hay thậm chí ung thư gan.
Mới đây, nhờ ứng dụng thành tựu của ngành sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện 2 tinh chất Wasabia và S. Marianum thiên nhiên khi kết hợp với nhau có thể giúp kiểm soát hiệu quả tế bào Kupffer, tăng khả năng chống độc, bảo vệ gan trước các tác nhân gây hại; đồng thời, hỗ trợ cải thiện viêm gan A, hỗ trợ phục hồi chức năng gan một cách hiệu quả.
Cách phòng ngừa viêm gan A
Viêm gan A có thể được ngăn ngừa bằng cách:
- Tiêm vacxin: Tiêm vacxin viêm gan A chính là cách phòng bệnh an toàn và hiệu quả nhất hiện nay. Vacxin viêm gan A thường được tiêm hai mũi, mũi thứ hai được tiêm nhắc lại sau mũi đầu 6 – 12 tháng. Tại Việt Nam, vacxin phòng bệnh viêm gan A chưa có trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Khi có nhu cầu tiêm vacxin viêm gan A bạn có thể đến các trung tâm tiêm chủng dịch vụ để được tư vấn thực hiện.
Tiêm chủng là phương pháp phòng bệnh chủ động mang lại hiệu quả cao. (Nguồn ảnh: Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC)
- Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bệnh giúp làm giảm rủi ro nhiễm bệnh viêm gan A. Ngoài ra, không dùng chung dụng cụ cá nhân như khăn tắm, bàn chải đánh răng, ly uống nước với người khác.
- Rửa sạch rau củ quả trước khi ăn: Trước khi chế biến hay ăn sống rau củ, trái cây bạn nên rửa chúng thật sạch, ngâm qua nước muối và gọt vỏ. Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe bạn nên chọn mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng.
- Ăn chín, uống sôi: Món ăn tái sống, nước lạnh là nơi tiềm ẩn rủi ro viêm gan A và các loại virus gây bệnh khác. Để phòng bệnh viêm gan A bạn nên nấu kỹ thức ăn, tránh ăn thịt cá khi chưa được nấu chín, cẩn trọng với món ăn đường phố, uống nước đã qua đun sôi…
Hiện nay, chưa có thuốc hỗ trợ cải thiện đặc hiệu bệnh viêm gan A nên việc chủ động phòng ngừa viêm gan A bằng cách giữ vệ sinh ăn uống, bổ sung các dưỡng chất quý như Wasabia và S. Marianum để tăng cường khả năng chống độc, khử độc, bảo vệ của gan là điều hết sức cần thiết.
