Mề đay do ánh sáng mặt trời hay còn được gọi là chứng dị ứng ánh nắng mặt trời. Đây là một loại dị ứng hiếm, biểu hiện bằng những mảng mề đay hình thành trên da sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Bài viết dưới đây sẽ mang đến cho bạn những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng nhận biết, cách điều trị và phòng ngừa bệnh mề đay do ánh sáng mặt trời.
Nguyên nhân gây nổi mề đay do ánh sáng mặt trời
Đến thời điểm hiện tại, các nhà khoa học cũng chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây mề đay ánh sáng mặt trời. Về cơ chế, nó được mô tả như một phản ứng kháng nguyên – kháng thể, loại phản ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể để chống lại kháng nguyên cụ thể hoặc chất gây kích ứng.
Trong một số trường hợp, mề đay xuất hiện là do bước sóng đặc biệt của tia cực tím (UV) kích hoạt phản ứng dị ứng, nhưng khá hiếm gặp. Hầu hết người bị nổi mề đay do ánh sáng mặt trời đều là do phản ứng với UVA hoặc ánh sáng có thể nhìn bằng mắt thường.
Các yếu tố tăng nguy cơ bị mề đay ánh sáng mặt trời
Bạn có nguy cơ bị mề đay do ánh sáng mặt trời cao hơn người khác nếu bạn thuộc một trong những trường hợp sau:
- Những người có làn da sáng màu thường dễ mắc tình trạng này.
- Đôi khi, mề đay do ánh sáng mặt trời xuất hiện sau khi bạn tiếp xúc với một chất như nước hoa, chất sử trùng, hóa chất rồi tiếp xúc tiếp với ánh sáng mặt trời.
- Bị viêm da
- Có cha mẹ bị mề đay do ánh sáng mặt trời
Triệu chứng nổi mề đay do ánh sáng mặt trời
Các triệu chứng mề đay ánh sáng mặt trời thường xuất hiện trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, biến mất nhanh chóng sau vài giờ nếu bạn không tiếp xúc nữa.
Các triệu chứng chính của mề đay ánh sáng mặt trời là những mảng đỏ trên da, kèm theo ngứa, châm chích và bỏng. Nếu mề đay bao phủ trên diện rộng, nó có thể kéo theo nhiều triệu chứng dị ứng phổ biến khác như:
- Huyết áp thấp
- Đau đầu
- Buồn nôn
- Khó thở
Thông thường, phát ban sẽ xuất hiện trên những vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, nếu bạn nhạy cảm ánh sáng mặt trời, mề đay có thể bùng phát trên diện rộng, kể cả những vùng da bị không tiếp xúc hoặc bị che phủ bởi quần áo mỏng.
Tùy vào cơ địa, độ nhạy cảm của từng người mà phát ban, mề đay sẽ khác nhau. Ở một vài người, phát ban có thể phồng rộp, có lớp vỏ dày nhưng không để lại sẹo.
Phân biệt mề đay do ánh sáng mặt trời và mề đay nhiệt
Mề đay nhiệt xảy ra khi mồ hôi tích tụ khiến lỗ chân lông bị tắc, nó xảy ra mà không cần tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Nguyên nhân gây phát ban nhiệt thường là do thời tiết nóng ẩm, xuất hiện ở bất kỳ phần nào trên cơ thể có thể đổ mồ hôi, đặc biệt là nếp gấp da, dưới ngực, háng, nách,…
Trong khi đó, mề đay do ánh sáng mặt trời xảy ra do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Chẩn đoán mề đay do ánh sáng mặt trời
Bác sĩ sẽ chẩn đoán mề đay do ánh sáng mặt trời bằng một cuộc kiểm tra sức khỏe. Trước tiên, họ xem xét bề ngoài mảng mề đay trên da, hỏi về lịch sử xuất hiện, triệu chứng. Để chẩn đoán chính xác hơn, bác sĩ cần thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm, bao gồm:
- Test ánh sáng: bằng cách để làn da tiếp xúc với tia UV từ đèn cực tím ở các bước sóng khác nhau, thông qua bước sóng mà da bạn phản ứng, bác sĩ có thể xác định được dị ứng ánh sáng mặt trời cụ thể.
- Thử nghiệm da: được thực hiện bằng cách chích lượng nhỏ chiết xuất của chất gây dị ứng trên da, chờ một ngày và sau đó cho tiếp xúc với bức xạ UV từ đèn cực tím. Nếu da bạn phản ứng với chất cụ thể, đó là nguyên nhân bạn nổi mề đay do ánh sáng mặt trời.
- Xét nghiệm máu hoặc sinh thiết da: được áp dụng trong trường hợp bác sĩ cho rằng phát ban của bạn được hình thành do một bệnh lý nào đó như lupus hoặc bệnh chuyển hóa.
Điều trị mề đay do ánh sáng mặt trời
Điều trị mề đay do ánh sáng mặt trời còn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Đôi khi mề đay sẽ tự động biến mất khi bạn không tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Trong trường hợp nhẹ, bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng histamin đường uống hoặc kem dưỡng da calamine để làm dịu mề đay.
Nếu phản ứng dị ứng của bạn nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ đề một số loại thuốc như:
- Montelukast (Singulair)
- Corticosteroid
- Hydroxychloroquine
Ngoài ra, còn có phương pháp trị liệu bằng ánh sáng, được thực hiện bằng cách để bạn tiếp xúc thường xuyên với tia cực tím từ ánh sáng mặt trời mùa xuân. Điều này làm giảm cảm giác nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, tuy nhiên hiệu quả có thể không lâu dài.
Bên cạnh đó, Hiệp hội các bác sĩ da liễu của Anh đưa ra một phương pháp điều trị khác để thử như:
- Cyclosporine (Sandimmune) là một loại thuốc ức chế miễn dịch
- Omalizumab (Xolair)
- Tác huyết tương
- Trao đổi huyết tương
- Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch
Phòng ngừa nổi mề đay do ánh sáng mặt trời
Để ngăn ngừa hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh mề đay mặt trời, bạn cần phải:
- Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt trong khoảng thời gian 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều khi ánh sáng mạnh nhất.
- Nếu phát ban có liên quan đến một số loại thuốc cụ thể, hãy nói chuyện với bác sĩ để được thay thế bằng một loại thuốc khác.
- Mặc quần áo có độ che phủ tốt chẳng hạn có tay áo dài, quần dài, váy dài. Hoặc tốt nhất nên mặc quần áo chống nắng có hệ số UPF lớn hơn 40 sẽ giúp ngăn chặn tia UV tốt hơn kem chống nắng.
- Mang theo kem chống nắng và bôi lại thường xuyên
Trên đây là những thông tin quan trọng về mề đay do ánh sáng mặt trời, nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy hỏi ý kiến của bác sĩ.
