CÁCH ĐIỀU TRỊ VÀ PHÒNG NGỪA BỆNH CHÀM (ECZEMA)

Bệnh chàm là bệnh có thể kiểm soát bùng phát bằng nhiều cách khác nhau. Từ kem dưỡng ẩm đến các loại thuốc đều cần được thử nghiệm trước khi sử dụng.

1. Phòng ngừa bệnh chàm

1.1 Tránh các yếu tố gây bệnh

Bệnh chàm xảy ra do nhiều tác động khác nhau. Bạn có thể phòng tránh bệnh chàm tái phát bằng cách tránh các yếu tố gây bệnh, bao gồm:

• Dị ứng: Vảy da động vật, bụi, nấm mốc và phấn hoa
• Các món ăn
• Da khô
• Xà phòng và chất tẩy rửa mạnh
• Nhiệt độ cao
• Vải thô hoặc vải gây ngứa
• Sản phẩm chăm sóc da có thuốc nhuộm hoặc nước hoa
• Căng thẳng
• Mồ hôi
• Khói thuốc lá

1.2 Dưỡng ẩm da

Chăm sóc da hàng ngày là điều cần thiết, trong đó kem dưỡng ẩm là sản phẩm nên được ưu tiên sử dụng để giúp làn da của bạn không bị khô. Có 3 loại kem dưỡng cơ bản để lựa chọn:

• Thuốc mỡ: Mỡ khoáng có tác dụng tốt trong việc giữ độ ẩm nhưng có thể gây nhờn.
• Kem dưỡng: Là sự lựa chọn trung gian, không gây nhờn như thuốc mỡ nhưng vẫn giúp giữ ẩm da hiệu quả.
• Sữa dưỡng thể: Là sản phẩm ít có tác dụng hiệu quả và lâu dài do thành phần dưỡng chất bị pha loãng.

Để có kết quả tốt nhất, bạn nên sử dụng một số mẹo dưỡng da sau:

• Tạo thói quen sử dụng các sản phẩm dưỡng da toàn thân 2 lần/ngày, ngay sau khi tắm hoặc trong lúc tắm
• Thực hiện xoa nhẹ nhàng, không chà xát mạnh để làm mịn da
• Dùng thìa hoặc bơm hút các loại kem dưỡng ra khỏi hộp. Nếu bạn sử dụng ngón tay để chạm vào lớp kem sẽ để lại vi trùng, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn
• Dưỡng ẩm cho bàn tay mỗi khi rửa tay

1.3 Tắm rửa

Tắm rửa đúng cách giúp bạn phòng bệnh hiệu quả. Do đó, bạn cần chú ý:

• Tắm 1 lần/ngày, tối đa trong 10-15 phút
• Tắm nước ấm, không tắm nước nóng
• Chà cơ thể bằng các loại xà phòng nhẹ nhằm giữ ẩm tốt nhất cho cơ thể
• Chỉ chà xà phòng lên mặt, nách, bộ phận sinh dục, tay và chân. Các bộ phận còn lại rửa bằng nước sạch
• Không chà với khăn lau hoặc mướp đắng
• Nhẹ nhàng lau khô bằng khăn mềm
• Tắm vào ban đêm để giữ độ ẩm tốt nhất

Để việc tắm rửa đạt hiệu quả hơn, bạn có thể thử thêm các cách sau:

• Baking soda, khoảng 1⁄4 cốc
• Dầu tắm để giữ ẩm cho làn da
• Thuốc tẩy nhằm giảm sưng và các vi khuẩn trên da. Đối với một bồn kích thước tiêu chuẩn, thêm một nửa cốc thuốc tẩy và đổ đầy nước vào các lỗ thoát nước. Ngâm trong 10 phút, 2-3 lần/tuần.
• Bột yến mạch giúp giảm ngứa. Sử dụng bột yến mạch keo, giống như gel bột yến mạch.
• Muối, khoảng một cốc, khi bệnh bùng phát.

1.4 Chỉ sử dụng xà phòng và chất tẩy rửa nhẹ

Xà phòng, chất tẩy rửa và các sản phẩm khác có thể gây ảnh hưởng không tốt đến làn da, vì vậy bạn nên cân nhắc lựa chọn sản phẩm phù hợp.

• Tránh xà phòng kháng khuẩn và khử mùi.
• Chọn sản phẩm mà không chứa thuốc nhuộm hoặc nước hoa được thêm vào.
• Chọn sản phẩm với càng ít phụ gia càng tốt.
• Sử dụng chất tẩy nhẹ.
• Không sử dụng chất làm mềm vải.

1.5 Mặc quần áo mềm

Quần áo tiếp xúc với da bạn suốt cả ngày. Để giảm khó chịu với làn da, bạn cần thực hiện các biện pháp nhằm giảm ma sát giữa da và quần áo. Bạn nên hạn chế sử dụng các loại quần áo thô, chật, trầy xước như len. Thay vào đó, bạn nên mặc quần áo mềm mại, thoáng khí như cotton. Ngoài ra, bạn cũng nên lựa chọn trang phục theo mùa. Nhiệt độ, mồ hôi có thể kích hoạt bệnh bùng phát, do đó, điều quan trọng là phải giữ cơ thể thoáng mát.

1.6 Hạn chế ngứa

Ngứa có thể kích ứng gãi da, gãi nhiều có thể gây loét dẫn đến nhiễm trùng. Để giảm triệu chứng ngứa, bạn nên thực hiện:

• Đặt miếng vải ướt lên những vùng ngứa
• Che các khu vực ngứa để tránh trầy xước
• Nhẹ nhàng chà cơ thể bằng đầu ngón tay thay vì gãi
• Cắt ngắn móng tay
• Đeo găng tay mỏng trong khi bạn ngủ

Nếu các mẹo trên vẫn không giúp bạn giảm thôi thúc gãi ngứa thì bạn nên gặp bác sĩ để được hướng dẫn điều trị thêm.

2. Điều trị bệnh chàm

2.1 Bôi kem theo toa và thuốc mỡ

Nếu các biện pháp tự chăm sóc không ngăn ngừa bệnh bùng phát, bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc bôi da như:

• Corticosteroid: Corticosteroid từ lâu đã được sử dụng để điều trị bệnh chàm. Thuốc thường được sử dụng nhằm kiểm soát bệnh bùng phát
• Thuốc ức chế calcineurin: Thuốc ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống miễn dịch, có tác dụng hạn chế bệnh bùng phát nhưng cũng có một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Do đó, bạn có thể chỉ nên sử dụng nhóm thuốc này khi các phương pháp điều trị khác thất bại

2.2 Thuốc sinh học

Hệ thống miễn dịch có vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, đối với bệnh chàm, hệ miễn dịch phản ứng quá nhạy cảm, kích hoạt các tế bào da ngay cả khi không có các yếu tố gây hại tác động vào, dẫn đến bùng phát bệnh. Thuốc sinh học có tác dụng kiểm soát phản ứng của hệ miễn dịch. Dupilumab (Dupixent) – tiêm dưới da, là loại thuốc sinh học duy nhất được phê duyệt cho bệnh chàm.

2.3 Thuốc kháng histamin

Nếu bạn bị ngứa nặng mà không không có dấu hiệu giảm bệnh, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc kháng histamin. Thuốc thường cung cấp dưới dạng viên uống, theo toa hoặc không theo toa. Một số loại thuốc chống dị ứng có thể gây buồn ngủ. Do đó, bạn nên sử dụng thuốc vào ban đêm.

2.4 Corticosteroid

Nhóm thuốc corticosteroid được sử dụng cho người bị bệnh chàm mức độ nặng, khó kiểm soát. Tùy vào loại thuốc mà đường dùng khác nhau, thường là thuốc dạng viêm uống và thuốc tiêm. Thuốc có tác dụng hiệu quả. Tuy nhiên, thời gian dùng thuốc quá lâu có thể chịu ảnh hưởng của các tác dụng phụ.

2.5 Kháng sinh

Bệnh nhân chàm thường có làn da khô, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập. Do đó, bạn cần sử dụng thuốc kháng sinh. Thuốc không có tác dụng chữa trị bệnh chàm, mà chỉ có tác dụng điều trị các bệnh nhiễm trùng kèm theo. Thời gian sử dụng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng.

2.6 Băng ướt

Với bệnh chàm từ mức độ trung bình đến nặng, bạn có thể sử dụng biện pháp băng ướt. Dụng cụ bao gồm băng vết thương và thuốc corticosteroid. Cho thuốc vào băng rồi dán lên vùng bị chàm trong vòng vài giờ. Bạn nên điều trị tại bệnh viện, nơi có các điều dưỡng viên có kỹ năng chuyên môn cao. Bạn cũng có thể hỏi bác sĩ và thực hiện công việc tại nhà.

2.7 Liệu pháp ánh sáng

Liệu pháp ánh sáng còn được gọi là liệu pháp quang học. Với liệu pháp này, bác sĩ sử dụng một thiết bị máy để chiếu vào da các loại tia sáng đặc biệt. Tia sáng phổ biến nhất được sử dụng cho bệnh chàm là tia cực tím B (UVB). Ngoài ra, còn có một số loại tia khác được sử dụng trong các trường hợp khác nhau.

Bạn thường cần 2 – 3 lần điều trị mỗi tuần trong vòng 1 – 2 tháng cho đến khi thấy hiệu quả điều trị. Mỗi lần chiếu chỉ kéo dài một vài phút. Liệu pháp ánh sáng có tác dụng cải thiện bệnh chàm, nhưng cũng làm lão hóa làn da và tăng nguy cơ ung thư da.

2.8 Kiểm soát căng thẳng

Căng thẳng có khả năng kích thích bệnh bùng phát, do đó, bạn nên tìm cách kiểm soát căng thẳng. Nếu bạn đã cố gắng kiểm soát mà vẫn không đạt hiệu quả thì nên gặp các bác sĩ trị liệu nhằm học các kỹ năng thư giãn, kiểm soát căng thẳng. Ngoài ra, bạn cũng nên sử dụng một số biện pháp khác như thiền, yoga, thái cực quyền, thư giãn cơ bắp. Điều quan trọng là bạn nên kiên trì tập luyện cho đến ngày đạt hiệu quả.