TÁC DỤNG PHỤ CỦA THUỐC KHÁNG SINH: XỬ LÝ THẾ NÀO MỚI ĐÚNG?

Kháng sinh là lựa chọn điều trị hàng đầu cho các vấn đề liên quan đến nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, bạn có thể gặp những tác dụng không mong muốn trong quá trình điều trị nên cần biết cách xử lý các tác dụng phụ của thuốc kháng sinh kịp thời để tránh gây hại cho sức khỏe.

Mặc dù có công dụng điều trị nhiễm trùng hiệu quả, thuốc kháng sinh cũng gây ra không ít tác dụng phụ ảnh hưởng tới sức khỏe người dùng. Vậy, uống kháng sinh nhiều bị gì? Hãy cùng Thuanmoc.vn tìm hiểu cách phòng ngừa và xử lý các tác dụng phụ của kháng sinh để đảm bảo sức khỏe nhé.

1. Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh gây mất cân bằng vi sinh đường ruột

Cơ chế hoạt động của một số thuốc kháng sinh có thể gây ảnh hưởng đến lợi khuẩn trong đường ruột, từ đó dẫn tới mất cân bằng hệ vi sinh vật trong hệ tiêu hóa. Sự mất cân bằng vi sinh vật đường ruột tạo điều kiện cho các vi khuẩn kháng thuốc và nấm gây hại phát triển mạnh, gây tiêu chảy, viêm đại tràng, nấm candida đường ruột…

Để hạn chế tác dụng phụ của thuốc kháng sinh, sau mỗi đợt điều trị kháng sinh, bạn nên sử dụng thuốc tái tạo hệ vi sinh vật của hệ tiêu hóa như enterogermina, biosubtyl, antibio… Lưu ý các men tiêu hoá này nên uống cách xa thuốc kháng sinh 30 phút. Bạn có thể uống men tiêu hoá ngay sau ăn và đợi 30 phút sau để sử dụng kháng sinh.

2. Uống kháng sinh nhiều bị gì? Cẩn thận vấn đề về tiêu hóa!

Nhiều loại thuốc kháng sinh như macrolide, cephalosporin, penicillin và fluoroquinolones… có thể khiến bạn bị đau dạ dày hoặc các vấn đề liên quan đến tiêu hóa như buồn nôn, nôn, chuột rút, tiêu chảy.

Nếu bắt buộc phải dùng các loại kháng sinh này, bạn nên hỏi bác sĩ về việc có thể uống thuốc trong khi ăn không. Thức ăn có thể giúp giảm khó chịu ở dạ dày do sử dụng kháng sinh nhưng chỉ phù hợp với một số loại thuốc nhất định.

Để hạn chế được tác dụng phụ của thuốc kháng sinh, bạn nên hỏi cách dùng thuốc thật cẩn thận và cách giúp giảm đau dạ dày hay vấn đề tiêu hóa trước khi dùng thuốc.

3. Nhạy cảm với ánh sáng

Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh tetracycline có thể làm người bệnh trở nên nhạy cảm với ánh sáng hơn. Tình trạng này sẽ hết sau khi bạn ngừng uống thuốc.

Nếu bạn đang uống kháng sinh như tetracycline, bạn nên bôi kem chống nắng bảo vệ khỏi tia UV và có các biện pháp bảo vệ an toàn khỏi ánh nắng mặt trời khi ra ngoài như mặc quần áo chống nắng, đội mũ, đeo kính râm…

4. Tác dụng phụ của kháng sinh gây ra các triệu chứng sốt

Triệu chứng sốt là tác dụng phụ phổ biến của nhiều loại thuốc trong đó có thuốc kháng sinh. Bạn có thể bị sốt do phản ứng dị ứng khi dùng thuốc hoặc là do tác dụng phụ của thuốc. Các loại thuốc kháng sinh như beta lactam, cephalexin, minocycline và sulfonamides thường có khả năng gây triệu chứng sốt sau khi dùng.

Nếu sau khi uống thuốc kháng sinh bạn sốt cao trên 40°C, phát ban hoặc khó thở, hãy đến gặp bác sĩ hoặc gọi cấp cứu ngay.

5. Màu răng ố vàng do kháng sinh

Các loại thuốc kháng sinh như tetracycline và doxycycline có thể gây ố vàng răng, xỉn màu răng vĩnh viễn ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 8 tuổi. Nếu người mẹ sử dụng các loại thuốc kháng sinh này trong thời gian mang thai, răng sữa em bé sơ sinh có thể bị ảnh hưởng.

Nếu răng ố vàng sau khi đã thay răng sữa thì sẽ không hồi phục được vì răng sẽ không thay mới nữa.

Vết ố cũng có thể xuất hiện trên một số xương. Tuy nhiên, xương liên tục tự tái tạo, do đó, các vết ố của xương do kháng sinh thường có thể phục hồi được.

Trong trường hợp bạn có con nhỏ hoặc đang mang thai, bạn hãy trao đổi với bác sĩ hạn chế kê đơn các loại thuốc kháng sinh có thể gây ố vàng, xỉn màu răng.

6. Tác dụng phụ của kháng sinh làm giảm hiệu quả thuốc tránh thai

Hiệu quả của thuốc tránh thai có thể giảm đi đáng kể bởi ảnh hưởng từ kháng sinh. Vì vậy, bạn nên hỏi bác sĩ có thể dùng biện pháp tránh thai khác thay thế trong trường hợp này hay không. Ngoài ra, phụ nữ cũng có thể bị nhiễm nấm âm đạo khi đang dùng kháng sinh. Bạn có thể sử dụng kem kháng nấm để điều trị.

7. Dị ứng với thuốc kháng sinh

Một số người có thể bị dị ứng với những loại kháng sinh nhất định. Đối với tình trạng dị ứng nhẹ, điều này không đáng ngại. Tuy nhiên, nếu bạn bị dị ứng nghiêm trọng, bạn có thể cần phải khám bác sĩ và điều trị bằng thuốc.

Thông thường các triệu chứng dị ứng sẽ xuất hiện ngay sau khi uống thuốc. Những triệu chứng dị ứng kháng sinh có thể bao gồm:

• Khó thở
• Sưng lưỡi
• Sưng họng
• Nổi mề đay

Nếu bạn bị nổi mề đay do tác dụng phụ của thuốc kháng sinh, bạn nên ngừng uống thuốc và liên hệ ngay với bác sĩ. Nếu xuất hiện tình trạng sưng hoặc khó thở sau khi dùng, bạn cần được đưa đi cấp cứu ngay để xử lý kịp thời.

8. Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh gây hội chứng Stevens-Johnson

Hội chứng Stevens-Johnson (SJS) là một rối loạn hiếm gặp nhưng nguy hiểm, xảy ra ở da và niêm mạc như mũi, họng, miệng và phổi. Thuốc kháng sinh, đặc biệt là nhóm beta lactam và sulfamethoxazole có thể gây ra hội chứng này với các triệu chứng như:

• Ho
• Sốt
• Đau da
• Nổi mẩn, mụn
• Sưng mặt hoặc lưỡi
• Đau miệng và cổ họng

Nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào được đề cập ở trên, bạn hãy gặp bác sĩ ngay để được xử lý kịp thời.

Nếu bạn bị suy giảm miễn dịch, đã từng mắc phải hội chứng SJS trước đây hoặc có tiền sử gia đình mắc hội chứng này, bạn sẽ có nguy cơ cao bị tác dụng phụ do thuốc kháng sinh như nhóm beta lactam và sulfamethoxazole.

9. Nhiễm trùng do uống kháng sinh: thực hư ra sao?

Một số loại kháng sinh có thể gây ảnh hưởng tới thành phần và công thức máu như giảm bạch cầu, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Một số loại kháng sinh làm giảm tiểu cầu có thể gây chảy máu, bầm tím, làm chậm quá trình đông máu. Các loại kháng sinh beta lactam và sulfamethoxazole có khả năng gây ra các tác dụng phụ này cao hơn các loại kháng sinh khác.

Nếu bạn bị suy giảm miễn dịch hoặc có hệ miễn dịch yếu, bạn có nguy cơ cao bị tác dụng phụ này. Vì vậy, bạn cần trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc kháng sinh.

Nếu tình trạng chảy máu trực tràng nghiêm trọng mà không cầm máu được hoặc ho ra chất giống như bã cà phê, bạn cần đi cấp cứu ngay để xử lý kịp thời.

10. Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh gây các vấn đề về tim mạch

Trong một số ít trường hợp, kháng sinh có thể gây ra các vấn đề về tim mạch như nhịp tim không đều hoặc huyết áp thấp. Các loại kháng sinh như erythromycin và ciprofloxacin, thuốc kháng nấm terbinafine có nguy cơ cao gây ra tác dụng phụ này.

Nếu bạn bị bệnh tim, bạn cần đề cập với bác sĩ về tình trạng bệnh trước khi dùng bất kỳ loại kháng sinh nào. Đồng thời, bạn hãy đi khám bác sĩ nếu xuất hiện cơn đau tim hoặc tình trạng tim mạch xấu đi, nhịp tim không đều…

11. Tác dụng phụ của kháng sinh gây tình trạng viêm gân

Viêm gân là tình trạng viêm hoặc kích ứng của gân. Một số báo cáo cho thấy thuốc kháng sinh ciprofloxacin có thể gây viêm gân hoặc rách gân. Nguy cơ phát sinh tác dụng phụ này sẽ càng cao nếu bạn:

• Mắc bệnh suy thận
• Trên 60 tuổi
• Có tiền sử bệnh lý về gân
• Đã được ghép thận, tim hoặc phổi
• Đang dùng các loại thuốc nhóm steroid

Nếu bạn có một trong các yếu tố nguy cơ cao trên, bạn nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn phù hợp tránh tác dụng phụ của thuốc kháng sinh. Bên cạnh đó, bạn hãy đi khám nếu tình trạng viêm gân trở nên trầm trọng hơn.

12. Co giật do kháng sinh

Trong một số trường hợp, tác dụng phụ của thuốc kháng sinh đã được ghi nhận có thể gây ra tình trạng co giật. Ciprofloxacin, imipenem, cefixime và cephalexin là những loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ này.

Nếu bạn bị động kinh hoặc có tiền sử co giật, bạn cần thông báo cho bác sĩ để kê loại thuốc kháng sinh khác phù hợp hơn, tránh làm tình trạng động kinh của bạn nặng thêm hoặc tương tác với thuốc chống co giật bạn đang sử dụng.

13. Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh gây suy thận

Thận có nhiệm vụ loại bỏ độc tố, bao gồm cả thuốc ra khỏi máu và cơ thể qua nước tiểu. Thuốc kháng sinh có thể quá tải với thận của bạn và làm hỏng thận ở những người bị bệnh thận. Khi con người già đi, thận của họ cũng tự nhiên trở nên kém hiệu quả hơn.

Các bác sĩ thường sẽ kê đơn cho những người lớn tuổi hoặc những người bị bệnh thận với liều lượng thuốc kháng sinh thấp hơn.

14. Viêm đại tràng do Clostridium difficile

Lạm dụng hoặc sử dụng kháng sinh dài ngày có thể gây loạn khuẩn ruột. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn Clostridium difficile (C. difficile) lây nhiễm vào ruột già và gây ra viêm đại tràng – một bệnh nhiễm trùng gây viêm ruột và tiêu chảy nghiêm trọng.

Viêm đại tràng do C-difficile là một thách thức để điều trị vì vi khuẩn này kháng hầu hết các loại kháng sinh hiện có. Các trường hợp viêm đại tràng do C-difficile nặng, mãn tính hoặc không được điều trị có thể dẫn đến tử vong.

15. Vi khuẩn đề kháng thuốc kháng sinh ( kháng kháng sinh )

Việc sử dụng kháng sinh không đúng phác đồ có thể khiến vi khuẩn biến đổi và đề kháng với thuốc, không bị tiêu diệt hay kìm hãm bởi kháng sinh đó nữa. Bác sĩ sẽ đổi phác đồ khác với các nhóm kháng sinh khác để điều trị. Nếu may mắn vi khuẩn còn đáp ứng, bạn sẽ khỏi bệnh.

Tuy nhiên, hiện nay, một số dòng vi khuẩn không đáp ứng với bất kỳ thuốc kháng sinh nào hiện có. Khi nhiễm trùng kháng thuốc không kiểm soát được, nó có thể nặng và đe dọa tính mạng.

Một số biện pháp giúp giảm nguy cơ phát triển tác dụng phụ của thuốc kháng sinh này bao gồm:

• Tuân thủ việc sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ, đúng loại, đúng liều, đúng đường dùng, đúng thời gian
• Luôn dùng hết tất cả các liều kháng sinh được kê đơn ngay cả khi các triệu chứng đã biến mất khi bạn mới sử dụng được vài liều
• Không bao giờ dùng thuốc được kê cho người khác
• Không bao giờ dùng thuốc kháng sinh quá hạn hoặc cũ
• Chỉ sử dụng kháng sinh khi cần thiết đối với các bệnh nhiễm khuẩn. Không sử dụng thuốc này cho các triệu chứng của cảm cúm thông thường, chẳng hạn như sổ mũi, ho hoặc thở khò khè
• Tránh sử dụng thường xuyên hoặc trong thời gian dài trừ khi cần thiết
• Không bao giờ bẻ nhỏ hoặc nghiền nát viên thuốc
• Tránh trái cây và nước trái cây, sữa và rượu trong 3 giờ sau khi uống một liều kháng sinh

Khi gặp phải tác dụng phụ của kháng sinh, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ để được đề xuất các giải pháp làm giảm thiểu tác dụng phụ, điều trị triệu chứng do tác dụng phụ hoặc xem xét loại kháng sinh thay thế. Bạn không nên tự ý sử dụng kháng sinh nếu không được bác sĩ kê đơn và hãy tuyệt đối tuân thủ liệu trình điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ nhé!