Bệnh viêm xoang có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm màng não hay nhiễm trùng đường hô hấp dưới… Nguy cơ gặp biến chứng của viêm xoang xảy ra cao hơn ở các trường hợp bị viêm xoang nặng, điều trị bệnh chậm trễ hoặc để bệnh tái đi tái lại nhiều lần.
Viêm xoang là gì?
Viêm xoang là một trong những bệnh lý nhiễm trùng ở đường hô hấp trên có mức độ phổ biến nhất hiện nay. Căn bệnh này được chẩn đoán khi có hiện tượng sưng viêm, phù nề ở niêm mạc xoang. Tình trạng làm giảm chức năng hoạt động của hệ thống lông chuyển và khiến cho dịch nhầy tiết ra ở khu vực bị viêm không được vận chuyển ra ngoài mà ứ đọng lại trong hốc xoang. Hậu quả là bệnh nhân phải đối mặt với nhiều triệu chứng khó chịu như đau nhức mũi, nghẹt mũi, khó thở, đau đầu, sốt, sổ mũi. Dịch nhầy chảy ra phía ngoài mũi hoặc chảy xuống cổ họng tùy theo vị trí xoang bị viêm.
Bệnh viêm xoang có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị tốt
Tình trạng nhiễm trùng xảy ra trong xoang do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh viêm xoang được xác định là do virus hoặc vi trùng gây ra.
Hệ thống xoang trên mặt được chia thành các nhóm chính gồm xoang trán, xoang sàng, xoang hàm, xoang bướm. Chúng có liên hệ mật thiết với mũi – cơ quan làm nhiệm vụ lọc và dẫn lưu không khí từ bên ngoài môi trường trước khi được đưa xuống đường hô hấp dưới. Chính vì vậy, niêm mạc xoang rất dễ bị kích ứng, viêm nhiễm nếu bạn sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều bụi bẩn, khói thuốc lá hay khí thải độc hại. Bất cứ xoang nào nằm trong hệ thống xoang cũng có thể bị viêm và tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở xoang nào thì sẽ được đặt theo tên gọi của xoang đó (chẳng hạn như viêm xoang trán hay viêm xoang bướm…). Một số bệnh nhân thậm chí còn viêm nhiều xoang cùng lúc, trường hợp này được gọi là viêm đa xoang.
Bệnh viêm xoang có thể tấn công bất cứ đối tượng nào, bất kể tuổi tác hay giới tính, thường gặp nhất là người dân đang sinh sống tại các khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh viêm xoang khá cao do có khí hậu ẩm ướt tạo điều kiện thuận lợi cho các loại virus hay siêu vi trùng gây bệnh phát triển mạnh.
Trong y học, bệnh viêm xoang được chia thành 2 thể chính là viêm xoang cấp và viêm xoang mãn tính. Ở giai đoạn cấp, các triệu chứng bệnh chỉ diễn ra trong thời gian ngắn ( dưới 4 tuần) và nếu kéo dài quá 12 tuần thì sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính.
Bệnh viêm xoang có thể được điều trị khỏi nhưng cũng rất dễ tái phát và có thể gây ra nhiều biến chứng ở các cơ quan lân cận. Chính vì vậy, bạn không nên chủ quan, cần tích cực chữa trị khi mắc căn bệnh này để bảo vệ sức khỏe đường hô hấp của mình.
Khi nào bệnh viêm xoang gây biến chứng?
Khi mới khởi phát, bệnh viêm xoang thường có dấu hiệu không rõ ràng và rất dễ bị nhầm lẫn với các căn bệnh khác. Tình trạng nghẹt mũi, sổ mũi có thể khiến nhiều người nghĩ đến các bệnh lý khác như viêm mũi hay cảm lạnh thông thường. Đến khi các triệu chứng đặc trưng xuất hiện thì bệnh đã bước vào giai đoạn nặng.
Bệnh nhân có nguy cơ gặp phải các biến chứng của viêm xoang cao hơn nếu rơi vào các trường hợp sau:
- Viêm xoang tái đi tái lại nhiều đợt trong năm
- Nhiễm trùng xoang nặng
- Bị viêm nhiều xoang cùng lúc
- Không kiểm soát tốt bệnh cả trong giai đoạn cấp hoặc mãn tính
- Điều trị bệnh chậm trễ hoặc không đúng cách
Thông thường, các biến chứng của bệnh viêm xoang chủ yếu ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận như mắt, hàm, tai hay não bộ. Điều này cũng đồng nghĩa với việc bệnh đã bước vào giai đoạn nặng cần được điều trị tích cực. Nếu không xử lý tốt thậm chí còn gây nguy hiểm cho tính mạng.
Các biến chứng của viêm xoang thường gặp
Bệnh viêm xoang không chỉ mang lại nhiều triệu chứng khó chịu mà còn khiến bạn có nguy cơ phải đối mặt với nhiều biến chứng như:
1. Biến chứng ở mũi và các cơ quan khác trong đường hô hấp
- Giảm khứu giác: Đây là tác hại rõ ràng nhất của bệnh viêm xoang. Khi mắc căn bệnh này, dịch nhầy trong xoang tiết ra nhiều nhưng không được dẫn lưu tốt dẫn đến tình trạng nghẹt mũi, giảm khả năng ngửi mùi tạm thời. Nghiêm trọng hơn, nếu tình trạng nhiễm trùng lây lan đến các dây thần kinh khứu giác thì bạn có thể bị viêm dây thần kinh và có nguy cơ bị mất khứu giác vĩnh viễn.
- Viêm đa xoang: Do các xoang trên mặt có vị trí nằm tương đối gần nhau nên nếu không được kiểm soát tốt, tình trạng nhiễm trùng ở xoang ban đầu có thể lây lan nhanh chóng đến các xoang còn lại. Từ đó dẫn đến bệnh viêm đa xoang.
Viêm đa xoang là một trong những biến chứng thường gặp của bệnh viêm xoang
- Viêm họng: Dịch nhầy từ trong xoang chảy xuống cổ họng có thể gây kích thích niêm mạc họng. Đây chính là mầm mống dẫn đến bệnh viêm họng cấp hoặc mãn tính.
- Viêm VA: Đây là một bộ phận của hệ miễn dịch nằm ở vòm họng và có vị trí khá gần với xoang nên dễ bị lây nhiễm vi khuẩn. Trẻ bị viêm xoang có thể gặp biến chứng này.
- Viêm amidan: Dịch nhầy trong xoang thường mang theo vi khuẩn tấn công vào amidan khiến cơ quan này bị viêm.
- Viêm đường hô hấp dưới: Đây là một biến chứng nguy hiểm của viêm xoang mãn tính. Tình trạng nhiễm trùng từ xoang không chỉ lây lan đến amidan và vùng hầu họng mà còn ảnh hưởng đến các bộ phận nhỏ trong đường hô hấp dưới, chẳng hạn như thanh quản, phế quản hay phổi.
2. Biến chứng của bệnh viêm xoang ở mắt
Các biến chứng của viêm xoang rất dễ xảy ra ở mắt. Nguyên nhân là do xung quanh ở mắt của chúng ta là vị trí tập trung của nhiều xoang. Trong đó xoang hàm nằm phía trước hốc mắt, xoang trán nằm phía trên và phía trong còn có xoang bướm với xoang sàng. Bất cứ xoang nào bị viêm củng có thể ảnh hưởng đến mắt.
Nguy cơ gặp biến chứng ở mắt cao hơn cả khi bạn bị viêm xoang sàng. Tình trạng viêm nhiễm có thể lan rộng dần từ xoang đến mắt hoặc vi khuẩn cũng có thể đi theo đường máu tấn công vào mắt.
Những biến chứng nguy hiểm của viêm xoang có thể gây ra cho mắt bao gồm:
- Sưng viêm, phù nề mí mắt
- Viêm mô tế bào ổ mắt. Căn bệnh này ít gây ảnh hưởng đến thị lực nhưng có thể dẫn đến phù ổ mắt lan tỏa hoặc tổn thương một số cơ quan ngoài nhãn cầu.
- Áp xe dưới màng xương, lồi mắt
- Áp xe ổ mắt: Biến chứng này không chỉ gây lồi mắt nghiêm trọng mà còn có thể dẫn đến phù nề kết mặt, giảm thị lực hoặc liệt vận nhãn hoàn toàn.
- Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang gây phù kết mạc, giảm phản ứng của đồng tử hoặc nghiêm trọng hơn là liệt mắt hoặc mù lòa vĩnh viễn.
- Nhiễm trùng ổ mắt – biến chứng làm giảm hoặc mất thị lực hoàn toàn.
3. Biến chứng ở não do viêm xoang gây ra
Các biến chứng của viêm xoang cũng có thể ảnh hưởng đến vùng nội sọ. Bạn có thể gặp phải những vấn đề sau:
Nhiều biến chứng của bệnh viêm xoang có thể xảy ra ở não bộ, nhất là ở người bị viêm xoang trán
- Viêm màng não: Biến chứng này chiếm tỷ lệ cao nhất và thường gặp ở bệnh nhân bị viêm xoang sàng hoặc viêm xoang bướm. Bệnh nhân có thể gặp di chứng thần kinh dẫn đến điếc, đau đầu mãn tính, cứng gáy, mờ mắt, ù tai hoặc sợ ánh sáng.
- Áp xe ngoài màng cứng: Bệnh viêm xoang trán có thể gây áp xe ngoài màng cứng. Trường hợp này thường được điều trị bằng nội khoa kết hợp dẫn lưu dịch xoang và mủ trong ổ áp xe.
- Áp xe trong não: Đây là một biến chứng nguy hiểm của viêm xoang xảy ra ở não, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được xử lý tốt. Tác hại này chủ yếu ảnh hưởng đến bệnh nhân bị viêm xoang trán, hiếm gặp hơn ở người mắc viêm xoang sàng hoặc viêm xoang bướm.
- Viêm tắc tĩnh mạch não: Bệnh nhân bị viêm xoang trán cần thận trọng với biến chứng này.
4. Biến chứng của viêm xoang xảy ra ở xương
Các biến chứng tại xương ở bệnh nhân bị viêm xoang thường xảy ra do có hiện tượng viêm tắc mạch máu tại khu vực xương trán hay xương sọ. Tổn thương bắt đầu từ xương trán rồi lan rộng đến xương thái dương hay các xương khác của sọ. Bạn có thể gặp các biến chứng như:
- Viêm xương tủy
- U Pott xương trán
- Áp xe dưới màng xương ngoài sọ
- Áp xe xương ổ mắt…
5. Biến chứng ở tai do viêm xoang gây ra
Trẻ em là đối tượng dễ gặp biến chứng ở tai nhất khi mắc bệnh viêm xoang. Nguyên nhân là do ống vòi tai của trẻ chưa phát triển hoàn thiện nên có kích thước ngắn và nằm ngang nên dịch nhầy trong xoang mang theo vi khuẩn có thể dễ dàng chảy vào trong tai, từ đó dẫn đến các biến chứng như:
- Viêm tai giữa
- Thủng màng nhĩ
- Giảm thính lực hoặc điếc
Cách điều trị và phòng ngừa biến chứng của viêm xoang
Việc xử lý, điều trị biến chứng của bệnh viêm xoang còn tùy thuộc vào vấn đề gặp phải và mức độ nguy hiểm của chúng. Bạn có thể được điều trị bằng nội khoa với thuốc hoặc ngoại khoa. Phẫu thuật chữa viêm xoang là phương án sau cùng được lựa chọn cho các trường hợp bệnh tái phát nhiều lần trong năm, bị lệch vách ngăn mũi hoặc có nguy cơ phát sinh thêm nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Để phòng ngừa biến chứng của viêm xoang, bạn cần lưu ý các vấn đề sau:
- Thăm khám và điều trị bệnh ngay khi có các triệu chứng nghi ngờ
- Hợp tác tốt với bác sĩ trong suốt quá trình chữa viêm xoang. Uống thuốc đúng liều, đủ liệu trình
Tái khám định kỳ sau khi hết thuốc để đánh giá kết quả, điều chỉnh phương pháp điều trị và sớm phát hiện, xử lý các biến chứng của viêm xoang nếu có. - Kê gối cao đầu khi ngủ để giảm nghẹt mũi, ngăn chặn tình trạng chảy dịch nhầy xuống cổ họng gây viêm họng, viêm amidan hoặc các biến chứng ở đường hấp.
- Uống nhiều nước để làm loãng dịch nhầy, tăng cường dẫn lưu xoang, tạo điều kiện cho tổn thương ở niêm mạc xoang nhanh được chữa lành.
- Nhỏ mũi và súc miệng thường xuyên với nước muối sinh lý cũng là một cách đơn giản để ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng lây lan, giúp đường thở được thông thoáng.
- Kiêng hút thuốc lá, uống bia rượu trong thời gian điều trị bệnh. Chúng có thể làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị và khiến bệnh viêm xoang ngày càng phát triển nặng dẫn đến biến chứng.
- Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng của cơ thể với các tác nhân gây bệnh. Kết hợp nghỉ ngơi đầy đủ, tránh stress để bệnh viêm xoang nhanh được chữa lành và ít gây biến chứng.
- Mặc đủ ấm khi trời lạnh. Chú ý giữ ấm cả vùng mũi xoang bởi việc tiếp xúc với không khí lạnh khô hanh có thể khiến niêm mạc xoang bị khô và tiết ra nhiều dịch hơn.
- Tránh đến những nơi có nhiều bụi bẩn, hóa chất, khói thuốc lá hoặc không khí bị ô nhiễm. Chúng không chỉ làm tăng nặng các triệu chứng bệnh mà còn khiến bạn có nguy cơ gặp biến chứng của viêm xoang cao hơn.
