Viêm da dị ứng là một bệnh da liễu có thể gặp ở bất kỳ ai với các triệu chứng viêm nhiễm, sưng đỏ, ngứa ngáy ở vùng da bị ảnh hưởng do tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng.
Tuy không nguy hiểm nhưng bệnh viêm da dị ứng có thể để lại sẹo trên da gây mất thẩm mỹ. Việc hiểu rõ về tình trạng da liễu này có thể giúp bạn chủ động hơn trong việc điều trị cũng như phòng ngừa bệnh.
Bệnh viêm da dị ứng là gì?
Đây là một bệnh da liễu mạn tính, có xu hướng bùng phát rồi tự khỏi sau một khoảng thời gian. Các triệu chứng viêm da dị ứng da điển hình là vùng da bị ảnh hưởng trở nên nóng, ngứa, khô và tróc vảy. Mảng da khô do bị dị ứng da thường xuất hiện ở vùng đầu, trán và mặt.
Khi bạn bị dị ứng da, ngoài các triệu chứng viêm da dị ứng như đã kể trên, bạn có thể đồng thời bị một bệnh lý khác như hen hoặc viêm mũi dị ứng. Bệnh có thể làm bạn ngứa rất nhiều, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày. Hãy tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ để ngăn tình trạng bệnh diễn tiến nặng hơn và giảm thiếu nguy cơ bị nhiễm trùng da do hành động gãi gây tổn thương bề mặt da.
Có rất nhiều các loại viêm da dị ứng khác nhau, mỗi loại viêm da có thể trông hơi khác nhau một chút và có xu hướng xảy ra ở các bộ phận khác nhau trên cơ thể. Các loại viêm da thường gặp nhất bao gồm:
- Bệnh viêm da cơ địa hay còn gọi là bệnh chàm thể tạng (Eczema − chàm). Loại viêm da dị ứng ở trẻ em này thường xuất hiện với các vết mẩn đỏ, ngứa ở vùng da tại các vị trí hay co duỗi hay có nếp gấp da như bên trong khuỷu tay, phía sau đầu gối và phía trước cổ, phía sau tai.
- Viêm da tiếp xúc. Bệnh nhân có dấu hiệu phát ban trên các vùng cơ thể thường xuyên tiếp xúc với các chất gây kích ứng da hoặc gây ra phản ứng dị ứng, ví dụ như thuốc, xà phòng hoặc một số loại tinh dầu… Các vết phát ban da đỏ có thể nóng hoặc ngứa hay phồng to lên.
- Viêm da tiết bã. Tình trạng này gây ra những mảng vảy cứng, da đỏ và khiến da đầu có gàu. Viêm da tiết bã thường xuất hiện ở các vùng da dầu trên cơ thể như vùng ngực và lưng.
Triệu chứng viêm da dị ứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm da dị ứng
Theo các chuyên gia da liễu, bệnh viêm da dị ứng ở trẻ em (trẻ sơ sinh hay trẻ lớn hơn) và bệnh viêm da dị ứng ở người lớn có thể có biểu hiện khác nhau. Những dấu hiệu viêm da dị ứng hay triệu chứng dị ứng da có thể bao gồm:
- Ngứa nhiều vào buổi tối
- Mảng da màu đỏ hay màu xám nâu ở tay, chân, mắt cá, cổ tay, cổ, ngực, mí mắt, bên trong vùng khuỷu tay hay đầu gối
- Nổi sẩn nhỏ
- Da dày, khô và tróc vảy
- Da sần, nhạy cảm và sưng lên do cào gãi.
Đối với trẻ sơ sinh, dấu hiệu viêm da dị ứng hay triệu chứng viêm da dị ứng thường xuất hiện sớm, vào khoảng từ 2 đến 3 tháng tuổi. Trẻ có thể chà xát vào gối, drap giường, thảm hay những vật dụng xung quanh để giảm ngứa. Việc này rất dễ gây ra nhiễm trùng da.
Khi bệnh dị ứng da khởi phát ở 2 tuổi, trẻ thường xuyên bị phát ban trên nếp gấp của khuỷu tay hay gối. Vùng da này trở nên dày hơn do cào gãi.
Dấu hiệu viêm da dị ứng ở người lớn thì khác với trẻ sơ sinh và trẻ lớn hơn. Dấu hiệu viêm da có thể bắt đầu xuất hiện trên cả cơ thể, làm da khô và tróc vảy. Người bệnh sẽ cảm thấy càng ngày càng ngứa và cơn ngứa sẽ diễn tiến tiếp tục mà không hề thuyên giảm.
Bạn có thể gặp các triệu chứng dị ứng da khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần khám?
Bạn nên đi khám càng sớm càng tốt nếu có những triệu chứng dưới đây:
- Mất ngủ hoặc các dấu hiệu viêm da dị ứng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt cá nhân hàng ngày
- Đau vùng da bị ảnh hưởng
- Da bị nhiễm trùng: vệt đỏ, mủ hay vảy vàng, chảy dịch
- Không thể tự chăm sóc bản thân
- Ảnh hưởng đến khả năng nhìn.
Nếu bạn thấy con bạn cũng có những triệu chứng như trên hay bị dị ứng da, cần đưa bé đến bác sĩ.
Nguyên nhân nào gây ra bệnh viêm da dị ứng?
Nguyên nhân gây bệnh viêm da dị ứng ở trẻ em và người lớn đều chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, những người bị dị ứng da có thể bị chàm. Các nhà nghiên cứu tin rằng có một vài yếu tố có thể dẫn đến chàm, ví dụ dị ứng thức ăn hay hen. Dị ứng là nguyên nhân thường gặp nhất của chàm nặng ở trẻ nhỏ.
Ngoài ra, tình trạng kích ứng da dẫn đến viêm cũng có thể xảy ra bởi một số yếu tố như sau:
- Xà phòng
- Stress
- Độ ẩm thấp
- Dị ứng theo mùa
- Tiếp xúc với xà phòng, chất tẩy rửa
- Thời tiết lạnh
- Thuốc nhuộm, duỗi tóc
- Niken, một kim loại được tìm thấy rất nhiều trong các món trang sức, phụ kiện
- Da (đặc biệt là các loại hóa chất tạo da)
- Cao su
- Trái cây có múi (cam, bưởi, quý…), đặc biệt là phần vỏ
- Hương liệu dùng trong xà phòng, dầu gội, dầu thơm, nước hoa và mỹ phẩm
- Một số loại thuốc đặc trị sử dụng trên da.
Thông thường, bạn sẽ không bị phát ban dị ứng ngay lần đầu tiên tiếp xúc, nhưng dần dần da bạn trở nên nhạy cảm hơn. Lần tiếp theo có thể da bạn sẽ xuất hiện các triệu chứng phát ban.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc phải bệnh này?
Bệnh viêm da dị ứng khá phổ biến và trẻ em là đối tượng dễ bị ảnh hưởng. Bệnh này có thể xuất hiện trước khi trẻ được 5 tuổi và tiếp tục cho đến khi trưởng thành. Đối với một số trẻ, tình trạng dị ứng da có thể cải thiện và biến mất dần theo thời gian. Bệnh thường gặp ở những người có người thân bị bệnh chàm, viêm mũi dị ứng hay hen.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh?
Có nhiều yếu tố nguy cơ gây ra viêm da như:
- Tuổi tác: Bệnh viêm da dị ứng thường xảy ra nhiều hơn ở trẻ em
- Dị ứng và hen: Những người có tiền sử gia đình hoặc cá nhân bị bệnh chàm, dị ứng, sốt hoặc hen suyễn có nhiều khả năng bị bệnh hơn
- Nghề nghiệp – môi trường làm việc: Các công việc tiếp xúc với một số loại kim loại, dung môi hoặc chất tẩy rửa làm tăng nguy cơ bị viêm da tiếp xúc. Nhiều chuyên gia da liễu chia sẻ rằng, nếu làm trong ngành y tế, bạn có thể có khả năng bị chàm ở tay do tiếp xúc với vật phẩm y tế.
- Tình trạng sức khỏe: Bạn có thể có nguy cơ bị viêm da tiết bã nếu mắc một trong số các bệnh như suy tim sung huyết, bệnh Parkinson hay HIV.
Yếu tố nguy cơ gây ra bệnh viêm da dị ứng ở trẻ em gồm có:
- Sống tại thành thị, các nước phát triển
- Đi nhà trẻ
- Mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh?
Việc chẩn đoán bệnh viêm da dị ứng hay viêm da kích ứng khá đơn giản. Bác sĩ hay chuyên gia da liễu có thể chẩn đoán dựa trên quan sát da của bạn. Họ sẽ kiểm tra xem da bạn có đau khi chạm vào hay không hoặc kiểm tra mắt của bạn có bị tổn thương hay không. Xét nghiệm thường sẽ không giúp xác định bệnh. Bác sĩ có thể sẽ xét nghiệm 1 mẫu da để loại trừ tình trạng nhiễm trùng.
Đâu là cách điều trị viêm da dị ứng hiệu quả?
Tuy không có cách trị viêm da dị ứng triệt để nhưng các giải pháp hiện tại vẫn có khả năng thuyên giảm những triệu chứng viêm da dị ứng hay viêm da kích ứng khó chịu. Mục tiêu của cách trị viêm da dị ứng bao gồm:
- Ngăn không để các triệu chứng của bệnh diễn tiến xấu đi hoặc bùng phát bệnh
- Giảm đau, giảm ngứa cho người bị viêm da dị ứng
- Giảm cảm giác khó chịu hay yếu tố nguy cơ gây ra dị ứng da
- Ngăn nhiễm trùng
- Giúp da không bị dày lên
Điều trị cho người bị viêm da dị ứng cần phối hợp giữa việc dùng thuốc, chăm sóc da và thay đổi lối sống. Thuốc chữa bệnh viêm da dị ứng gồm có kem giảm ngứa, giảng nguy cơ bị viêm và bảo vệ da. Những loại thuốc chữa viêm da dị ứng này có chứa corticoid, tacrolimus (protopic), pimecrolimus (elidel) và thuốc mỡ kháng sinh. Đối với những trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể kê thuốc uống giảm ngứa, corticoid đường uống hay đường tiêm để kiểm soát tình trạng viêm nhiễm. Thuốc bao gồm: prednisone, diphenhydramine, cetirizine (zyrtec) và hydroxyzine (atarax).
Những phương pháp điều trị viêm da dị ứng khác gồm có:
- Đắp gạc ướt, mát nhằm che các khu vực bị nhiễm trùng với corticoid và gạc ướt
- Sử dụng chất làm mềm da và dưỡng ẩm hàng ngày cho vùng da khô
- Bôi corticoid để làm giảm sưng tấy, đỏ và ngứa trong quá trình bệnh
- Liệu pháp ánh sáng hay chiếu đèn sử dụng tia cực tím A nhân tạo hay B để điều trị bệnh dị ứng da.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh da dị ứng?
- Tránh tiếp xúc yếu tố khởi phát bệnh: Bạn nên liệt kê tất cả những thứ dễ gây ra dị ứng mà bạn biết như thức ăn hay chất tẩy rửa, xà phòng.
- Giữ ẩm cho da: Bạn nên dưỡng ẩm cho da ít nhất 2 lần 1 ngày. Ưu tiên dùng kem dưỡng lúc vừa tắm xong, lúc đó da của bạn vẫn còn độ ẩm. Nếu da đã khô, bạn có thể cân nhắc việc dùng dầu hay kem bôi trơn.
- Tránh làm trầy xước da: Việc cào gãi chỉ khiến cho da ngày càng tệ hơn. Bạn có thể hạn chế việc này bằng cách bôi chất chống ngứa. Sau đó bạn cần cắt móng tay và đeo găng khi đi ngủ.
- Băng ép giữ cho da mát và ẩm: Che phủ vùng bị chàm với băng, băng giúp bảo vệ da và tránh cào gãi.
- Tắm bằng nước ấm: Bạn có thể tắm bằng nước có pha baking soda hay yến mạch chưa nấu chín hoặc chất keo bột yến mạch trong 10-15 phút. Sau đó, tắm lại bằng sữa tắm dịu nhẹ trước khi lau khô da và sử dụng thuốc xức ngoài da, kem dưỡng ẩm hay cả hai (sử dụng thuốc trước).
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Hy vọng những thông tin trên đã giải đáp cho bạn những thắc mắc xoay quanh vấn đề về bệnh viêm da dị ứng.
