CHĂM SÓC TRẺ BỊ VIÊM DA CƠ ĐỊA NHƯ THẾ NÀO CHO ĐÚNG?

Bệnh viêm da cơ địa (bệnh chàm thể tạng, eczema) là bệnh da phổ biến nhất ở trẻ em, gây nhiều khó chịu cho trẻ. Chăm sóc da đúng cách không những làm giảm bớt khó chịu ở trẻ mà còn giúp phòng tránh những biến chứng của bệnh.

1. Biến chứng viêm da cơ địa trẻ em

Bệnh viêm da cơ địa trẻ em chủ yếu liên quan đến yếu tố gia đình (nghĩa là có yếu tố di truyền) và yếu tố dị ứng. Trẻ thường có nguy cơ mắc bệnh này nhiều hơn khi trong gia đình hoặc bản thân trẻ mắc các bệnh dị ứng khác (như hen phế quản hoặc viêm mũi dị ứng). Gần 50% số bệnh nhân có thể ổn định ở tuổi thiếu niên, nhưng cũng có nhiều trường hợp bệnh tồn tại trong nhiều năm cho đến tuổi trưởng thành.

Viêm da cơ địa trẻ em thường biểu hiện bằng da khô, phát ban đỏ khu vực da trên mặt, trên da đầu, cánh tay, chân hoặc vùng sau tai. Ở trẻ mới biết đi và trẻ lớn, ban thường xuất hiện ở vùng da quanh đầu gối, cổ tay, khuỷu tay và vùng mắt cá chân. Trong một số trường hợp đặc biệt, ban có thể xuất hiện ở toàn bộ cơ thể trẻ. Ban thường rất ngứa, thậm chí khiến trẻ mất ngủ vào ban đêm.

Một số yếu tố có thể làm cho bệnh viêm da cơ địa trở nên nặng hơn như:

• Nóng: Quần áo dày, chất vải nóng, tắm nước nóng, lò sưởi,…
• Khô: Sử dụng xà phòng, điều hòa, thời tiết khô, nóng…
• Ngứa: Nhãn mác trên quần áo, lông động vật, cỏ, cát, bụi,…
• Nhiễm virus hoặc một số bệnh nhiễm khuẩn.
• Yếu tố khác: Hóa chất, môi trường, yếu tố gây dị ứng,…

2. Cách chăm sóc da cho trẻ bị viêm da cơ địa

2.1. Mục đích của việc chăm sóc da đúng cách

• Cải thiện triệu chứng bệnh: giảm ngứa, giảm viêm.
• Dưỡng ẩm cho da, tái tạo nước cho da.
• Bảo vệ da.
• Phòng và điều trị nhiễm trùng.

2.2. Kiểm soát ngứa cho trẻ

Ngứa sẽ khiến trẻ gãi nhiều và làm cho bệnh viêm da cơ địa ở trẻ trở nên nặng hơn, thậm chí gây nhiễm trùng. Để giảm ngứa cho trẻ có thể sử dụng một số cách sau:

• Đắp ẩm hoặc sử dụng băng ướt cho vùng da tổn thương.
• Vệ sinh sạch sẽ bàn tay của trẻ, không để móng tay trẻ dài.
• Đánh lạc hướng sự tập trung chú ý của trẻ khi trẻ đang ngứa và gãi nhiều, như chơi trò chơi, xem TV,…
• Sử dụng thuốc cho trẻ theo hướng dẫn của bác sĩ.

Phương pháp băng ướt (hoặc đắp ẩm) được áp dụng nếu bệnh viêm da cơ địa ở trẻ không được kiểm soát trong 24 – 48 giờ sau khi bắt đầu điều trị bằng cortisone. Băng ướt (hoặc đắp ẩm) thường chỉ cần từ ba đến năm ngày đã thấy rõ hiệu quả. Có thể pha dung dịch làm tăng cường độ ẩm cho da theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả hơn. Số lần thực hiện băng ướt (hoặc đắp ẩm) cho trẻ thường là vài lần mỗi ngày, tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh. Các bước cụ thể tiến hành như sau:

• Bước 1: Làm ướt khăn (hoặc băng) với nước ấm có pha dung dịch làm ẩm cho da.
• Bước 2: Bôi cortisone (hoặc các loại thuốc theo chỉ định của bác sĩ) vào vùng da khô, sẩn đỏ.
• Bước 3: Bôi kem dưỡng ẩm toàn thân.
• Bước 4: Tùy theo vị trí tổn thương da mà sử dụng băng ướt hoặc đắp ẩm:
  • Vùng mặt: Làm ướt khăn mềm bằng nước mát, sau đó áp vào vùng da khô, sẩn đỏ trong thời gian 5 – 10 phút.
  • Vùng đầu: Làm ướt một chiếc khăn tam giác hoặc một chiếc mũ cotton mềm bằng nước mát, rồi trùm lên đầu trẻ trong 5 – 10 phút.
  • Tay, chân: Dùng băng dạng ống mềm (giống một chiếc tất hở hai đầu) hoặc khăn mềm được làm ướt bằng nước mát, đeo (quấn) vào khu vực da khô, sẩn đỏ ở tay, chân. Sau đó, đeo một lớp băng dạng ống khô (hoặc quấn khăn khô) bên ngoài. Khi băng (khăn) khô thì sẽ tiến hành tháo ra, bôi kem dưỡng ẩm, mặc đồ bình thường lại cho trẻ.
  • Lưng, ngực, bụng: Dùng một chiếc áo cotton mềm được làm ướt bằng nước mát sau đó mặc lên người cho trẻ và mặc một chiếc áo khô phía bên ngoài, cho đến khi áo khô thì cởi ra, bôi kem dưỡng ẩm và mặc đồ bình thường lại cho trẻ.

2.3. Dưỡng ẩm cho da

Nên thường xuyên sử dụng kem dưỡng ẩm ít gây kích ứng da khi trẻ xuất hiện dấu hiệu của bệnh và ngay cả khi bệnh đã hết. Nên bôi toàn thân kem dưỡng chứ không chỉ riêng vùng da tổn thương. Nếu bác sĩ có chỉ định bôi thuốc thì bôi thuốc trước rồi thoa một lớp kem dưỡng ẩm phủ lên trên. Số lần sử dụng kem dưỡng tùy thuộc mức độ nặng của bệnh và nên bôi kem sau khi làm ẩm da (tắm, băng ướt,…). Trẻ nên được khuyến khích cùng tham gia quá trình bôi kem. Khi lấy kem để bôi cần chú ý nên sử dụng một dụng cụ sạch lấy ra một lượng vừa đủ để bôi, tránh làm bẩn lượng kem còn lại chưa dùng đến.

2.4. Cách tắm cho trẻ

Nước quá nóng sẽ làm da trẻ khô và ngứa nhiều hơn, do đó không nên tắm cho trẻ với nước quá nóng, chỉ nên dùng nước ấm (không quá 30 độ C hoặc mát hơn, phụ thuộc thời tiết lúc tắm). Tắm cho trẻ cần tiến hành hằng ngày, nên sử dụng sữa tắm thay thế cho xà phòng (bởi xà phòng làm da khô hơn). Nên cho trẻ ngâm mình trong chậu hoặc bồn tắm có pha sữa tắm trong thời gian 15 – 30 phút để tăng cường cấp ẩm cho da. Thời điểm tắm cho trẻ là 2 giờ trước khi ngủ nhằm giúp trẻ ngủ ngon hơn.

Nếu trẻ có chỉ định và hướng dẫn riêng của bác sĩ chuyên khoa thì cần tuân thủ.

2.5. Những lưu ý khi chăm sóc trẻ

• Nếu trẻ bị viêm da quanh miệng liên quan đến thức ăn hoặc nước bọt thì vùng da quanh miệng cần được vệ sinh sạch bằng khăn mềm và ướt, sau đó bôi một lớp kem dưỡng ẩm.
• Quần áo cho trẻ nên lựa chọn chất liệu cotton mềm mại, nhãn mác nên được loại bỏ để tránh cọ xát vào da.
• Chăn sử dụng cho trẻ nên chọn một tấm chăn bông hoặc cotton nhằm tránh làm cho da trẻ quá nóng.
• Tránh các chất dễ gây kích ứng cho da (chất tẩy rửa, xà phòng,…) và các yếu tố làm bệnh của trẻ nặng lên.
• Trẻ nên được sống trong môi trường thoáng mát cả ngày lẫn đêm (hạn chế lò sưởi, quạt sưởi,…).
• Trẻ cần đi khám ngay nếu không cải thiện sau 2 ngày điều trị hoặc có biểu hiện nhiễm trùng (vùng da tổn thương nứt, chảy nước,…)