BẢO VỆ DA CHO TRẺ KHI THỜI TIẾT CHUYỂN MÙA

Viêm da trẻ nhỏ khi thời tiết chuyển mùa

Bé trai 12 tháng tuổi, da bị nổi mảng rát đỏ, khô sần, ngứa ở lưng, ngực, hai tay va chân, gia đình ngại Covid-19 không cho con đi khám mà tự mua thuốc điều trị.

Ba tuần sau, tình trạng trạng sẩn ngứa của trẻ không thuyên giảm, lan ra toàn thân, gây khó chịu, ngủ không ngon, ăn kém. Cuối tháng 9, trẻ được gia đình đưa vào Bệnh viện Nhi Trung ương khám, chẩn đoán bị viêm da cơ địa.

Bệnh viêm da cơ địa còn gọi là bệnh chàm thể tạng (eczema), là bệnh viêm da tái phát, mạn tính, chủ yếu gặp ở trẻ em và có liên quan tới cơ địa dị ứng. Bệnh xuất hiện quanh năm, song khi thời tiết chuyển mùa, nhất là mùa lạnh, hanh khô là điều kiện thuận lợi cho bệnh bùng phát. Gần đây, trẻ đến khám và điều trị do viêm da cơ địa tại khoa Da liễu có xu hướng gia tăng.

Da có một lớp màng bảo vệ, giúp ngăn nước trong da không bị bốc hơi và bảo vệ da khỏi các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài. Tuy nhiên, ở người viêm da cơ địa, lớp màng bảo vệ bị tổn thương, da bị khô, mất nước, các vi khuẩn bên ngoài xâm nhập và làm xuất hiện các nốt mẩn đỏ, mụn nước ngứa ngáy trên da.

Bệnh viêm da cơ địa thường xuất hiện khá sớm, có tới 60% trẻ viêm da cơ địa phát bệnh trong năm đầu đời, 30% trong 5 năm đầu và chỉ có 10% phát bệnh sau 5 tuổi. Thông thường, 95% bệnh ổn định sau hai tuổi, 5% chuyển thành viêm da cơ địa ở trẻ lớn.

Một số trường hợp viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần cho tới khi trưởng thành gây nhiều bất tiện và ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ

Một em bé bị viêm da cơ địa

Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm da cơ địa chưa được xác định rõ, tuy nhiên có một số yếu tố chính gây bệnh như tổn thương hàng rào bảo vệ da, môi trường, di truyền và miễn dịch. Khi hàng rào bảo vệ da bị tổn thương do giảm sự sản xuất lớp lipid ở trên bề mặt của da, làm cho da khô, mất nước, tế bào bị biến dạng, từ đó tạo điều kiện cho các tác nhân bên ngoài như dị nguyên, vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh.

Môi trường cũng là một yếu tố quan trọng làm khởi phát bệnh cũng như làm bệnh nặng thêm như thời tiết, khí hậu hanh khô, các dị nguyên hô hấp như mạt bụi nhà, phấn hoa, lông súc vật, hoặc dị nguyên thức ăn như trứng, sữa, lạc (đậu phộng), tôm, cua… Ngoài ra, yếu tố di truyền là một trong những căn nguyên bệnh sinh của bệnh viêm da cơ địa.

Về triệu chứng, trẻ bị viêm da cơ địa có biểu hiện khác nhau tùy theo từng giai đoạn bệnh. Cụ thể, ở giai đoạn cấp tính, tổn thương là mụn nước dập vỡ trên nền rát đỏ, rỉ dịch, tạo thành vảy tiết…, thường hay gặp ở trán, má, cằm và nếu nặng hơn có thể lan ra các chi và thân mình.

Sang giai đoạn bán cấp, triệu chứng bệnh nhẹ hơn, các rát sần trên nền da đỏ, tập trung thành mảng hoặc rải rác, thường thấy ở mặt duỗi các chi. Tới giai đoạn mãn tính, da trẻ dày khô, vết nứt da đau, thường ở các nếp gấp lớn, lòng bàn tay, lòng bàn chân, cổ tay, cổ chân…

Theo tìm hiểu, nếu không được chẩn đoán, điều trị và chăm sóc da kịp thời, bệnh viêm da cơ địa có thể gây ra một số tình trạng phiền toái như ngứa – có thể khiến trẻ quấy khóc, khó ngủ, ngủ không ngon giấc; kém ăn, chậm lớn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ. Thương tổn da có thể bị bội nhiễm vi khuẩn (tụ cầu), virus (HSV), nấm… làm viêm da cơ địa trầm trọng hơn, khó điều trị cũng như tiên lượng.

Một số trẻ lớn, viêm da cơ địa có thể ảnh hưởng tâm lý, làm trẻ thiếu tự tin do tính thẩm mỹ.

Bác sĩ khám cho một bệnh nhi bị viêm da cơ địa.

Nguyên tắc điều trị viêm da cơ địa là phục hồi hàng rào của da, kiểm soát nhanh đợt cấp bằng thuốc chống viêm, đồng thời duy trì tình trạng ổn định của bệnh bằng việc giữ ẩm da. Ngoài ra, tùy thuộc vào tình trạng bội nhiễm hay mức độ ngứa mà bác sĩ sẽ có những chỉ định thuốc phối hợp kèm theo như: thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus, thuốc chống nấm, thuốc chống ngứa…

Để điều trị viêm da cơ địa, việc chăm sóc da cho trẻ là rất quan trọng, giúp bệnh được ổn định và tránh tái phát. Cha mẹ nên cho trẻ mặc quần áo chất liệu cotton, mềm, dễ thấm hút, hạn chế để đồ len, dạ tiếp xúc trực tiếp vào da của trẻ. Không nên bôi, tắm cho trẻ bằng các nước lá không rõ nguồn gốc vì đây chính là nguyên nhân làm tình trạng bệnh của trẻ nặng thêm.

Luôn chú ý loại bỏ các yếu tố kích ứng làm cho tình trạng của bệnh nặng lên ví dụ như bụi, mạt nhà, phấn hoa, lông súc vật… Không nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng hoặc thực phẩm lạ.

Ngoài ra, những trẻ bị viêm da cơ địa nên tắm bằng những loại sữa tắm dịu nhẹ, ít kích ứng và có tính chất dưỡng ẩm, tắm nước không quá nóng và không nên ngâm trẻ quá lâu.